Leerplichtambtenaar Celine Nadimi en locatiemanager Adnane El Araj van gemeente West Betuwe bespreken de aanwezigheid en het onderwijs van Oekraïense kinderen op scholen.
‘Laat ik vooropstellen dat de meeste Oekraïense kinderen gewoon naar school gaan zonder al te veel problemen,’ zegt Adnane. ‘Op deze opvanglocatie bijvoorbeeld wonen twaalf kinderen en slechts twee van hen hebben te maken met leerplicht. In die gevallen komen Celine of haar collega’s in beeld.’
Voorbeeld uit de praktijk
‘Ik was bijvoorbeeld betrokken bij een meisje dat regelmatig verzuimde,’ zegt Celine. ‘Ze voelde zich niet fijn in de klas en vond de lessen saai, voornamelijk omdat ze niet alles goed begreep. Ze woont hier met haar moeder, vader is aan het front. Je kunt je voorstellen dat dat alles zorgen geeft.
Als ze zich rot voelde, ging ze vaak even wandelen onder schooltijd om tot rust te komen, dan was ze absent in lessen. In haar situatie zoeken we allereerst samen met de school naar manieren om haar meer veiligheid en plezier te bieden in de klas. Het gaat nu iets beter, vertelde school me.’
Zien jullie andere dingen bij Oekraïense kinderen dan bij Nederlandse kinderen?
‘Ja, er zijn zeker een aantal zaken die specifiek zijn voor deze groep,’ vertelt Celine. ‘Veel kinderen volgen overdag Nederlands onderwijs en 's avonds online Oekraïens onderwijs bijvoorbeeld. Dat is behoorlijk zwaar.
Daarnaast is de taal een grote drempel. Ze voelen zich vaak minder op hun gemak in de klas omdat ze de taal niet goed beheersen. Als je niet alles goed kan volgen, grapjes niet meekrijgt en misschien wel onder je niveau onderwijs volgt, kan het allemaal erg droog zijn.’
Adnane vertelt: ‘De houding ten opzichte van de toekomst speelt ook een rol. Sommige gezinnen willen zich hier echt vestigen en zijn heel gemotiveerd om de taal te leren. Andere gezinnen hopen direct terug te keren zodra de oorlog voorbij is. Zij zien vaak niet waarom ze moeite zouden doen om Nederlands te leren.’
Celine vult aan: ‘Er zijn ook cultuurverschillen en praktische belemmeringen die bijdragen aan een hoger verzuim. In Nederland is het gebruikelijk om onder alle weersomstandigheden naar school te fietsen, ook bij een flinke verkoudheid. Op dit punt zien we duidelijke verschillen met andere gewoonten en verwachtingen.’
Hoe stromen Oekraïense kinderen in het onderwijs in?
‘Dat hangt af van hun leeftijd,’ legt Adnane uit. ‘Jongere kinderen stromen in op een gewone basisschool, vaak met extra taalondersteuning of na een taalklas. Die taalklas hebben we als gemeente zelf georganiseerd met een docent, en dat loopt goed. Oudere kinderen gaan meestal eerst naar de ISK.
Toch blijft taal een struikelblok. Kinderen die bijvoorbeeld in groep 7 zijn ingestroomd en nu op de middelbare school zitten, hebben vaak nog een taalachterstand. En ons onderwijs is nu eenmaal erg talig, dus dat is niet makkelijk voor hen.’
Hoe werken jullie samen?
‘Adnane en zijn collega’s zijn de schakel tussen de Oekraïense gezinnen en ons als leerplichtambtenaren,’ vertelt Celine.
‘Bij schoolverzuim gaan we als leerplichtambtenaar het liefst in gesprek op de woonlocatie, samen met de jongere, de ouder(s), de locatieleider en een tolk. Zo krijgen we een goed beeld van de situatie, brengen we in kaart wat er nodig is en maken we duidelijke afspraken met het gezin. We koppelen onze bevindingen terug aan school en ondersteunen waar nodig, bijvoorbeeld door schoolmaatschappelijk werk in te schakelen.
Goede samenwerking is altijd belangrijk, maar bij deze doelgroep nóg essentiëler. Gelukkig verloopt die samenwerking heel prettig.’